Halloween to święto obchodzone 31 października, które wywodzi się z dawnej celtyckiej tradycji Samhain – momentu przejścia między latem a zimą, kiedy, jak wierzono, granica między światem żywych i umarłych staje się najcieńsza. Dziś Halloween jest przede wszystkim popularne w krajach anglosaskich, takich jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania czy Kanada, gdzie przyjęło formę radosnego festiwalu z przebraniami, dekoracjami oraz zwyczajem „cukierek albo psikus”.
W Polsce Halloween staje się coraz bardziej popularne, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Mimo że nie jest to święto tradycyjne dla polskiej kultury, wielu Polaków chętnie angażuje się w halloweenowe obchody. Organizowane są przyjęcia kostiumowe, domy zdobią dynie i sztuczne pajęczyny, a dzieci w niektórych miastach chodzą po sąsiadach, prosząc o słodycze. Halloween w Polsce budzi różne emocje – jedni traktują je jako dobrą zabawę i okazję do kreatywności, inni są sceptyczni, widząc w nim obcy wpływ na rodzimą kulturę.
Skąd tradycja by dawać dzieciom słodycze na Halloween?
Tradycja rozdawania dzieciom słodyczy na Halloween ma swoje korzenie w dawnych zwyczajach związanych z obchodami Święta Zmarłych. Już w średniowiecznej Europie istniał zwyczaj zwany souling, polegający na tym, że dzieci i biedni ludzie chodzili od drzwi do drzwi, śpiewając pieśni za zmarłych i otrzymując w zamian jedzenie, zazwyczaj specjalne ciasteczka zwane „soul cakes”. Wierzono, że te ofiarowane smakołyki przynoszą pokój duszom, za które modlono się w noc Halloween.
W XX wieku zwyczaj ten przekształcił się i rozwinął w krajach anglosaskich. Dzieci w Halloween zaczęły przebierać się w kostiumy i chodzić od domu do domu, wołając „Trick or treat!” („Cukierek albo psikus!”). Gospodarze, by uniknąć psikusa lub dla zabawy, dawali im słodycze. Ten zwyczaj stał się tak popularny, że rozprzestrzenił się na inne kraje i dziś słodycze są nieodłącznym elementem Halloween, jako symbol nagrody i miłej atmosfery.
Czy Halloween i polski Dziady mają ze sobą coś wspólnego?
Tak, Halloween ma wiele wspólnego z polskimi „Dziadami” – oba te obrzędy wywodzą się z dawnych, przedchrześcijańskich tradycji związanych z obchodami Święta Zmarłych. Zarówno Dziady, jak i Halloween nawiązywały do przekonania, że w określonym czasie roku – na przełomie jesieni i zimy – granica między światem żywych i umarłych staje się najcieńsza, a dusze zmarłych mogą odwiedzać swoich bliskich na ziemi.
W przypadku Dziadów, obchodzonych w dawnych czasach na ziemiach słowiańskich, ludzie spotykali się nocą, aby przy ogniskach i rytuałach czcić dusze przodków. Wierzono, że dzięki takim obrzędom można zapewnić sobie ich opiekę i wyprosić przebaczenie lub pomyślność. Dawano zmarłym jadło i napoje, aby pomóc im w ich podróży po tamtym świecie i zapewnić pokój.
Z kolei Halloween ma korzenie w celtyckim święcie Samhain, które również związane było z wierzeniem w odwiedziny duchów. Z czasem tradycja ta ewoluowała w kierunku bardziej zabawowego charakteru, z przebierankami i zabawami.
Wspólnym elementem obu tych tradycji jest więc pamięć o zmarłych i troska o ich dusze, choć obchody Dziadów miały charakter poważniejszy i pełen refleksji, podczas gdy Halloween przyjęło formę bardziej rozrywkową. Współczesne Dziady rzadko są obchodzone, ale niektóre ich elementy można dostrzec w Zaduszkach, obchodzonych w Polsce 2 listopada.
Co można dawać dzieciom w ramach Halloween?
Podczas Halloween dzieciom tradycyjnie daje się słodycze, ale można postawić również na zdrowe przekąski i małe upominki, które wprowadzą dodatkowy element zabawy i będą bardziej oryginalne. Oto kilka propozycji:
Słodycze klasyczne
- Czekoladki w halloweenowych kształtach, np. dynie, duchy czy nietoperze.
- Żelki o różnych kształtach, szczególnie popularne są te przypominające pająki, robaki czy oczy.
- Lizaki, które można dodatkowo udekorować papierowymi osłonkami, tworząc z nich duszki czy potworki.
- Małe batoniki lub cukierki pakowane w pomarańczowe i czarne opakowania.
Zdrowe słodycze
- Domowe kulki energetyczne – z daktylami, orzechami, wiórkami kokosowymi i nasionami, formowane w małe kuleczki lub mini-dynie.
- Małe paczki z suszonymi owocami – rodzynki, suszone jabłka, morele czy żurawina w porcjowanych torebkach.
- Mini paczuszki orzechów i ziaren – świetna przekąska pełna zdrowych tłuszczy i białka, szczególnie dla starszych dzieci.
- Domowe batony musli – można upiec je w halloweenowych foremkach, nadając im ciekawe kształty.
Zdrowe przekąski z warzyw i owoców
- Mandarynki jako mini-dynie – wystarczy narysować na skórce twarze markerem, by przypominały dynie.
- Banany-duszki – przekrojone na pół banany można ozdobić ciemną czekoladą jako oczy i usta, przypominając duchy.
- Mini-marchewki – zdrowa przekąska w małych paczkach, można też owinąć je zieloną nitką, udając, że to dynie na polu.
4. Małe zabawki i upominki
- Naklejki halloweenowe – dzieci uwielbiają je przyklejać, a mogą być świetną alternatywą dla słodyczy.
- Mini-latarki lub breloczki – szczególnie popularne są te w kształcie nietoperzy, dyń czy duszków.
- Gumy do skakania czy bransoletki fluorescencyjne – mogą świecić w ciemności, co jest dodatkowym elementem zabawy.
- Małe książeczki z halloweenowymi opowieściami lub kolorowanki.
Te różnorodne opcje zapewnią dzieciom wiele radości i sprawią, że Halloween będzie jeszcze ciekawszym i bardziej kreatywnym doświadczeniem.
Nasze propozycje na domowe, zdrowe przekąski i słodycze dla dzieci
Oto kilka pomysłów na zdrowe, halloweenowe słodycze, które można przygotować z bakalii, orzechów, ziaren i maku mielonego:
- Kulki energetyczne z bakaliami i orzechami
Składniki: daktyle, orzechy (np. nerkowce, migdały), mak mielony, nasiona słonecznika, wiórki kokosowe.
Daktyle namocz w ciepłej wodzie, by były bardziej miękkie, a następnie zmiksuj je razem z orzechami, makiem i nasionami. Formuj z masy małe kulki i obtocz je w wiórkach kokosowych. Możesz też użyć innych dodatków do obtoczenia, jak kakao czy zmielone orzechy. - Batoniki z bakaliami i makiem
Składniki: suszone morele, suszone śliwki, orzechy włoskie, płatki owsiane, nasiona chia, mak mielony.
Wszystkie składniki zmiksuj na jednolitą masę. Rozłóż na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia, dociśnij i pokrój na małe kwadraty. Można je też lekko schłodzić w lodówce, by były bardziej zwarte. - „Paluszki wiedźmy” z orzechów i nasion
Składniki: migdały, pestki dyni, miód (lub syrop klonowy), nasiona chia, wiórki kokosowe.
Połącz wszystkie składniki i zblenduj na gęstą pastę. Z masy formuj cienkie wałeczki, na końcu umieszczając połówkę migdała jako „pazur”. Włóż do lodówki na chwilę, by masa dobrze się ścisnęła. Gotowe „paluszki” będą wyglądały halloweenowo i smakowały wyśmienicie. - Makowe kulki z miodem i orzechami
Składniki: mak mielony, miód, zmielone migdały lub orzechy włoskie, rodzynki lub suszone żurawiny.
Wszystko zmiksuj, a następnie formuj małe kulki. Możesz je obtoczyć w zmielonych orzechach albo wiórkach kokosowych. - Słodkie dynie z pestek i nasion
Składniki: pestki dyni, orzechy, daktyle, mak mielony, cynamon, suszona morela jako dekoracja.
Zmiksuj pestki dyni, orzechy i daktyle, formując z masy małe kulki, które przypominają dynie. Na górze każdej kulki zrób mały dołek i wciśnij kawałek suszonej moreli jako „ogon”. Dla uzyskania efektu halloweenowego można użyć zielonego barwnika naturalnego (np. matcha) w niektórych kulkach.
Te przepisy są proste, zdrowe i efektowne – idealne na zdrowe przekąski dla dzieciaków na Halloween!
Na koniec – czemu dynia kojarzy się z Halloween?
Dynie stały się symbolem Halloween dzięki tradycji wywodzącej się z Irlandii i Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkańcy w Halloween wydrążali warzywa – najczęściej rzepy, buraki lub brukiew – tworząc z nich lampiony, które miały odstraszać złe duchy. Lampiony te nazywano „Jack-o’-lanterns” na cześć postaci z irlandzkiej legendy o Jacku Skąpcu (ang. Stingy Jack), który oszukał diabła i po śmierci nie mógł trafić ani do nieba, ani do piekła. Wędrował więc po ziemi z lampionem, który oświetlał mu drogę.
Kiedy tradycja Halloween przybyła do Ameryki Północnej, wydrążanie dyni jako lampionów stało się popularniejsze, ponieważ dynia była łatwo dostępna, miękka i prosta do wydrążenia. Dzięki swoim dużym rozmiarom dynie pozwalały na łatwe rzeźbienie rozmaitych twarzy i wzorów. Wkrótce dynie stały się nieodłącznym symbolem Halloween i obecnie są ozdobą domów, ogrodów, a także motywem przewodnim wielu halloweenowych dekoracji.
